Muazzez Defne Yıldırım ‘Su içsem yarıyor.’ cümlesini muhakkak duymuşsunuzdur. Sizce bu doğru mu? Bu sözü söyleyen arkadaşlarınız, eş dostunuz acaba gerçekten su içse dahi kilo mu alıyor yoksa gerçekten çok mu fazla yiyor? Ya da, uzun zamandır yaptığınız diyet artık kilo verdirmiyor hatta tam aksine aldırıyor mu?
Set point teorisi
Burada yine her zamanki gibi imdadımıza bilim yetişiyor. ‘Set point’ teorisine göre, vücudumuz o kadar akıllı ki metabolizma hızını yaptığımız değişimlere göre tekrar güncelliyor. Hep kendini korumaya yönelik kodlanmış vücudumuz, olduğu kiloyu korumak istiyor.
Metabolizma hızı nedir ve zayıflama diyetlerinde değişir mi?
Medyada sık karşılaştığımız metabolizma hızına bazal metabolizma hızı demek aslında daha doğru diyebiliriz. Bazal metabolizma hızı, vücudun o anki aktivitesinden bağımsız olarak, dinlenme anında harcadığı enerjidir. Bazal metabolizma hızınızda cinsiyetiniz, yaşınız, vücut kas ve yağ oranlarınız, fiziksel aktiviteniz, hormon dengeniz, sağlık durumunuz ve beslenmeniz rol oynamaktadır. Bazal metabolizma hızı, günlük enerji harcamasının %60-80’ini oluşturmaktadır.
Ayrıca, yaptığınız ve yapmakta olduğunuz diyetler de bazal metabolizma hızınızı etkiliyor. Diyelim ki zayıflama diyeti yapıyorsunuz. Size özel olmayan hazır diyetlerden birini buldunuz ya da belirli bir liste olmaksızın yediklerinizi aşırı kıstınız. Kilo verme amacıyla yapılan diyetlerde kalori açığı oluşturmak gerektiği için ilk 1-2 hafta güzel kilolar verdiniz. Ancak bir süre sonra vücudunuz kendini krizde görüp metabolizma hızınızı yavaşlatıp içinizdeki enerjiyi düşük tutmanıza neden olacak. Böylece yavaşlayan metabolizmanızla yaşantınıza uymayan diyeti bıraktığınız zaman verdiğiniz kiloları kat be kat fazla alacaksınız.
Ya da tam tersini düşünelim. Gereksinmenizden çok yerseniz vücudunuz kendi dengesini oluşturmak için bir süre sonra hızlanacak. Ancak burada tabii ki kontrollü olmakta fayda var.
Özetle;
Özetlemek gerekirse kalori kısmak vücudu krize sokup depolamaya yönlendiriyor. Böylece hem aç kalmış hem de metabolizma hızınızı yavaşlatmış oluyorsunuz.
Bu sebeple, kilo verme amacıyla yapılan diyetlerde düşük kalorili diyetlere yönelmektense size özel hazırlanmış; karbonhidrat, protein, yağ gibi makro besin öğelerini ve çeşitli mikro besin öğelerini sizin bireysel ihtiyacınıza göre yeterli ve dengeli içeren; metabolizmanızı yavaşlatmayacak diyetler yapmanızda fayda var.
