İrem Üşenmez Hormonal değişikliklerle birlikte üreme çağında ilk adet (menarş) ile başlayıp menopoza kadar devam eden, rahim (endometrium) tabakasının periyodik olarak dökülmesi ile dışarı atılan kanamaya menstruasyon denilmektedir. Yaklaşık her 28 günde bir tekrarlanan bu sürecin 21-35 günde bir olması da normal olarak kabul edilmektedir.
Menstruasyon genellikle 10-12 yaşlarında başlayıp, 45-50 yaşlarında sona ermektedir.
Menstruasyon öncesi dönemde depresif ve değişken ruh hali, gerginlik, sinirlilik, yorgunluk, baş ağrısı, göğüslerde hassasiyet, iştah artması ve ödem gibi çeşitli fizyolojik ve psikolojik sorunlar oluşabilmektedir. Ülkemizde yapılan bir çalışmada, kadınların %71’inin menstruasyon öncesinde karın bölgesinde şişkinlik olduğunu saptamıştır.
Premenstrual sendrom (PMS), menstrual (adet) döngünün luteal fazında (adet döngüsünün yumurtlamadan sonra başlayan aşamasıdır) görülen ve menstruasyonun başlamasıyla birlikte düzelen fiziksel, davranışsal ve duygusal bozukluklardır. PMS ruhsal, fiziksel ve davranışsal belirtilerle kendini göstermektedir. Ruhsal belirtiler, sinirlilik, ağlama, gerginlik, depresif ruh hali, konsantrasyonda azalma, anksiyete, unutkanlık, huzursuzluk, şiddete eğilim, yalnız kalma hissi; fiziksel belirtiler, memelerde büyüme ve hassasiyet, vücutta ödem, kilo alımı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal, ciltte akne oluşumu veya artışı, aşırı susama, kas ve eklem ağrısı; davranışsal belirtiler ise yorgunluk, aşırı uyuma veya uykusuzluk, baş dönmesi, cinsel istekte değişiklik, iştahta artma veya azalmadır. Doğurganlık çağındaki çoğu kadın menstruasyona bağlı bir takım sağlık problemleriyle karşı karşıya kalmaktadır.
Menstrual Döngünün Vücut Bileşimine Etkisi Nedir?
Yağsız vücut dokusunun önemli bir oranı sudan oluştuğu için, kadınlarda menstruasyon dönemi boyunca vücut suyunda oluşan değişikliklerin vücut bileşimini etkileyeceği düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda menstruasyon öncesinde kadınların vücut ağırlığında artış olduğu, menstruasyonla beraber ise azalma olduğu gösterilmiştir.
Bir araştırmada, menstruasyon döngü süresince kadınların vücut ağırlığında 0.59-2.07 kg arasında dalgalanmaların olduğunu; vücut ağırlığının menstruasyon öncesinde arttığını ve menstruasyonun başlangıcından sonraki 8. günde azaldığını belirtmiştir.
Türkiye’de yapılan başka bir çalışmada menstruasyon öncesi kadınların göğüs çevresinde 1.4 ± 1.51 cm, bel çevresinde 1.6 ± 2.54 cm ve kalça çevresinde 0.9 ± 1.17 cm artış olduğu belirlenmiştir. Menstruasyon öncesinde kadınların vücut ağırlıklarında ortalama 0.4 ± 0.69 kg artış belirlenmiştir.
Menstruasyon öncesi vücut ağırlığındaki bu artışın vücuttaki su tutulumuna bağlı olarak gerçekleştiği düşünülmektedir. Menstruasyon öncesinde vücuttaki su tutulumu çeşitli mekanizmalar ile açıklanmaktadır. Bunlardan ilki; sodyum ve su tutulumundan sorumlu aldosteron hormonunun salınım hızının luteal fazda artması ve menstruasyonda en yüksek düzeye ulaşıp, daha sonra azalmasıdır. Bir diğer mekanizma ise; luteal fazda progesteron hormon düzeyinin artmasının böbreklerden sıvı çıkışını etkileyerek vücutta su tutulumuna sebep olmasıdır.
Bu bağlamda kadınların menstruasyon döneminde yapılacak vücut bileşimi ölçümlerinin yanıltıcı olabileceğindan mentruasyon dönemi bittikten sonra vücut antropometrik ölçümlerinin alınması çok daha iyi olacaktır.
Kaynak:
- Esin K, Köksal E, Hızlı Hilal, Garipağaoğlu M, Menstrual Döngünün Vücut Bileşimine Etkisi ,SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 7 / Sayı 2 / 2016
