HİBİSKUSUN FAYDALARI

HİBİSKUS NEDİR?

Hibiscus, farklı yörelerde roselle, nar çiçeği, bamya çiçeği, bissap ve kerkede olarak da bilinen Malvaceae familyasından bir bitkidir. Çekici bir çiçeğe sahip olan Hibiskus, Hindistan, Malezya, Sudan, Mısır, Nijerya, Meksika, Suudi Arabistan, Tayvan, Batı Hint Adaları ve Orta Amerika gibi birçok ülkede yaygın olarak yetiştirilmektedir. Hibiskus yaklaşık 3-3.5 m boyunda ve kazık köke sahip bir bitkidir. Hibiskusun yaprakları 7.5-12.5 cm uzunluğunda, yeşil, kırmızımsı renklerde ve damarlıdır. Çiçekler, gül veya kestane renginde ve kurudukça renkleri pembeye dönmektedir. Hibiskus cinsinin dünya genelinde 500’den fazla türü olduğu bildirilmektedir.

SAĞLIK ETKİSİ NEDİR?

Hibiskus’un tedavisel bağlamda ana bileşenleri;  organik asitler, antosiyaninler ve flavonoidlerdir. Organik asitler biyoaktif bileşenler ile birlikte, serbest radikal temizleme aktivitesine sahiptir ve böylece antioksidan özellik göstermektedir. Birçok çalışmada, hibiskus bitkisinin güçlü antioksidan aktivitelerinin yanı sıra obezite, enfeksiyon ve kanser önleyici etkileri de vurgulanmaktadır. Hibiskus bitkisinin çeşitli kısımları, geleneksel tıpta soğuk algınlığı, diş ağrısı, idrar yolu enfeksiyonları, ishal, dizanteri ve hipertansiyonu tedavi etmek; hazımsızlıktaki ağrıyı hafifletmek ve şişkinliği gidermek için de kullanılmaktadır. Ayrıca karaciğer hastalığı, ateş, hiperkolesterolemi, hipertansiyon gibi rahatsızlıklarda tedavi etmek için de hibiskus bitkisi kullanılmaktadır.

Hibiskusun sağlık üzerine faydalı etkileri pek çok çalışma ile ortaya koyulmuştur. Hibiskusun özellikle diyabetik bireylerde kan glukoz ve lipid düzeylerini düşürücü etkileri bilinmektedir. Ayrıca hibiskus çayının ürik asitin atılımını sağlayan etkisi olduğu rapor edilmiştir.

Yapılan çalışmalarda hibiskusun hipertansiyonu engelleyici etkilerinin olduğunu bildirmiştir. Bir çalışmada kan basıncı düşürücü ilaçları kullanmayan, 30-70 yaş arası 65 tansiyon yüksekliği hastası yetişkinlerde gerçekleştirilen kontrollü deneyde günlük olarak hibiskus çayı tüketiminin hipertansif yetişkinlerde kan basıncını etkili bir şekilde düşürdüğünü gözlemlemişlerdir.

ÇAY OLARAK HİBİSKUS

Kuzey Amerika, Güney Amerika ve Kuzey Afrika’da oldukça yaygın olarak kullanılan bitkilerden biri olan hibiskus (Hibiscus sabdariffa) pek çok kronik hastalığın tedavisinde rol almakta olup, çoğunlukla çay şeklinde tüketilmektedir.

Çay, dünyanın birçok ülkesinde yaygın olarak tüketilen içecekler arasındadır. Bitkilere ait farklı içeriklerin kaynatılması veya infüzyonu yoluyla bitkisel çayların hazırlanması geleneksel tıpta halen başvurulan yöntemlerdendir. Oda sıcaklığında 2 saat demleme ile hazırlanan çayların özellikle antioksidan aktivite olmak üzere flavonoid, toplam fenolik madde ve kateşin içeriğinin sıcak demleme yöntemine oranla daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Hibiskus ayrıca reçel, marmelat ve tatlı yapımında da kullanılmaktadır.

KAYNAKÇA

• Farklı Demleme Yöntemlerinin Soğuk Hibiskus Çayının Bazı Fiziksel ve Biyoaktif Özellikleri Üzerine Etkisi, Vildan EYİZ, İsmail TONTUL, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, 42090, Konya, Erzincan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2020, 13(2), 779-787, ISSN: 1307-9085, e-ISSN: 2149-4584
• Fatty Acids, Bioactive Content and Antimicrobial Activity of Hibiscus sabdariffa L. Extract Obtained by Different Techniques, Available online, Nazan Çömlekcioğlu , Ashabil Aygan, Faculty of Science and Letters, Kahramanmaraş Sütçü İmam University, Turkish Journal of Agriculture – Food Science and Technology, 8(12): 2723-2728, 2020
• Polifenollerden Zengin Besinler ve Hipertansiyon, Buse BAKIR, Gizem AYTEKİN ŞAHİN, Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2020;5(1):135-44
• Hibiskus (Hibiscus sabdariffa L.) Ekstraktı Tozu ile Soğuk Çay Üretimi: Antioksidan Aktivite ve Duyusal Özellikler, Abdullah Naji , Serap Berktaş , Mustafa Çam, Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği, Kayseri, Türkiye, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Sayı 31 (Ek Sayı 1), S. 831-836, Aralık 2021