her dönemin sıkıntısı ödem

HER DÖNEMİN SIKINTISI ÖDEM

820 Gösterim

Sık sık duyduğumuz ödem halk içinde kendini nasıl gösterir?

  • Yüzüklerim parmağıma olmamaya başladı ya.
  • Ayaklarım mı büyüdü ayakkabılarım küçüldü.
  • Bunlar hep şiş kilo değil.
  • Bastırınca eski haline dönüyorsa ödem diyorlar, bu ve bu gibi cümlelerle etrafımızdan çokça duyduğumuz ödem nedir hadi buna bakalım.

Ödem nedir?

Ödem, vücut dokularında sıvı birikimi nedeni ile gözlemlenebilir hale gelen vücuttaki şişliklerdir. Ödemin yaygın biçimine anazarka (anasarca) denir. Ödem olgusunun temel ilkesi, kan sıvısı ile hücre dışı (ekstrasellüler) sıvı arasındaki dengenin yitirilmesidir. Genellikle el, kol, ayak ve bacaklar, yüz ve karın bölgesinde hissedilebilmektedir. Çeşitli rahatsızlıkla ödeme neden olabilir.

Ödem nasıl oluşur?

Vücudun tüm dokuları hücrelerden, kan damarlarından ve interstisyum adı verilen hücreleri bir arada tutan bağ dokularından oluşur. Hücrelerin dışında bulunan vücut sıvılarının çoğu normalde iki boşlukta depolanır; kan damarları ve interstisyel boşluklar. Çeşitli hastalıklarda, bu bölmelerin birinde veya her ikisinde fazla sıvı birikmesi ile oluşur.

Ödeme sebep olan durumlar nelerdir? 

​​​​Hafif ödem vakaları şunlardan kaynaklanabilir:

  • Çok uzun süre aynı pozisyonda oturmak veya yatmak
  • Çok fazla tuzlu yiyecek yemek
  • Adet öncesi hormonal değişim
  • Hamilelik

Ödem ayrıca bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Bu ilaçlardan bazıları:

  • Yüksek tansiyon ilaçları
  • Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar
  • Steroidler
  • Östrojenler
  • Tiazolidinedionlar adı verilen bir grup diyabet ilacı

Ödeme neden olan hastalıklar nelerdir? 

  • Konjestif kalp yetmezliği: Konjestif kalp yetmezliği bulunan hastalarda kalbin karıncık adı verilen alt bölümlerinden biri veya her ikisi kanı etkili bir şekilde pompalama gücünü kaybeder. Bu durumda kan ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda göllenerek ödeme neden olur. Konjestif kalp yetmezliği bazen akciğerlerde sıvı birikimine neden olarak nefes darlığıyla sonuçlanan akciğer ödemine yol açar.
  • Karaciğer sirozu: Karaciğer hasarı nedeniyle karın boşluğunda ve bacaklarda sıvı birikimi olabilir.
  • Böbrek hastalığı: Böbrek hastalığı olanlarda idrarla atılamayan dolaşımdaki ekstra sıvı ve sodyum ödeme neden olabilir. Böbrek hastalığına bağlı ödem genellikle bacaklar ve göz çevresinde meydana gelir.
  • Böbrek hasarı: Böbreklerde bulunan ve glomerül adı verilen minik, filtre edici kan damarlarının hasar görmesi nefrotik sendrom gelişimi ile sonuçlanabilir. Nefrotik sendromda, kandaki protein seviyelerinin (albümin) düşmesi dokularda sıvı birikimi ve ödeme neden olabilir.
  • Bacak damarlarında zayıflık veya hasar: Kronik venöz yetmezliği olan bireylerde bacak damarlarında bulunan ve tek yönlü akışı sağlayan kapakçıklar zayıflar veya hasar görür. Bu da kanın bacak damarlarında göllenmesine ve şişmeye neden olur.
  • Lenfatik sistemde hasar: Vücut lenfatik sistemi, aşırı sıvıların dokulardan temizlenmesine yardımcı olur. Bu sistem kanser ameliyatı gibi bir nedenle zarar görürse bir alandaki sıvıları boşaltan lenf düğümleri ve lenf damarları düzgün çalışmayabilir ve sonuç olarak ödem oluşabilir.
  • Ağır, uzun süreli protein eksikliği :Uzun bir süre boyunca diyette çok düşük seviyelerde protein alımı vücutta protein eksikliğine neden olarak dokulara sıvı sızmasına ve ödeme neden olabilir.

Ödem çeşitleri nelerdir? 

  • Ödem genellikle bacak, ayak ve ayak bileklerinde ortaya çıkar ve periferik ödem ödem olarak adlandırılır. Periferik ödem daha nadir olarak kollar ve ellerde de görülebilir. Dolaşım sistemi, lenf bezleri veya böbrekler ile ilgili bir sorununun belirtisi olabilir.
  • Serebral ödem, beyinde aşırı sıvı birikimidir. Kafa travması, beyindeki bir kan damarında tıkanıklık veya yırtılma ya da beyin tümörünün bir sonucu olarak oluşabilir.
  • Anjiyoödem cildin altında sıvı birikmesine bağlı olarak oluşan ödeme denir. Deri yüzeyini etkileyen diğer ödem türlerinin aksine, cildin daha derin katmanlarını etkiler ve sıklıkla yüzde görülür.
  • Herediter anjioödem, kılcal damarların sıvıları çevre dokulara sızdırmasıyla karakterize nadir bir genetik durumdur ve ödeme neden olur.
  • Papilödem, kafa içi basınç artışına bağlı baskının bir sonucu olarak göz siniri olan optik sinirin şişmesidir.
  • Maküler ödem, gözün merkezi ve ayrıntılı görüşü algılayan makula kısmında ödem gelişmesidir.
  • Skrotal lenfödem, testislerin çevresinde sıvı birikmesinden dolayı skrotumda şişme görülmesine denir.
  • Pulmoner ödem, akciğerlerde aşırı sıvı birikiminden kaynaklanan bir durumdur. Aşırı sıvı, ciğerlerdeki çok sayıda hava keseciğinde toplanarak nefes almayı zorlaştırır.
  • Lenfödem, mikropların yok edilip vücuttan atılmasına yardım eden ve aşırı sıvının vücuttan uzaklaştırılmasında görevli lenf nodları ve lenfatik sistemdeki bozukluklardan kaynaklanan ödem türüdür. Genellikle cerrahi ya da radyoterapi gibi kanser tedavisinin bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Kaynakça

  • Özata N, Fitoterapi ve Aromaterapi, 2009, 34, 42.
  • Sezgin,C, Tam Şifa, İstanbul, 2014.
  • Carneiro DM, Evid Based Complement Alternat Med. 2014;2014:760683.

Sağlıklı ve zinde günler dileriz

Diyetlif