gut hastalığı ve beslenme

GUT HASTALIĞI VE BESLENME

1.1k Gösterim

Gut,  pürin  metabolizması  bozukluğu sonucunda  oluşan  kalıtsal  bir  has­talıktır, oldukça yaygındır ve tedavi edilebilir. Gut, kandaki ürik asit düzeylerinin yükselmesinden ya da böbreklerden ürik asit atımının az olmasından ya da vücutta ürik asit haline dönüşen pürinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklanır. Pürin, vücutta ürik aside yıkılan azotlu bileşiklerdendir. Normalde ürik asit kanda çözünür ve böbrekler sayesinde vücuttan atılır. Kandaki ürik asit seviyelerinin yükselmesine bağlı olarak eklem içinde ve çevresinde iltihaplanmalar oluşur çünkü erimeyen sodyum ürat tuzları diz ve ayak baş parmağı eklemlerine yerleşir.  Ani nöbetler halinde gelişir ve şiddetli ağrı atakları, şişlik, kızarıklık ve hassasiyet yapar ; en sık etkilenen yer ayak başparmağıdır. Bu ağrılı durum eklemlerin kalıcı olarak hasar görmesine ve şişmesine neden olabilir.

GUT HASTALIĞI RİSK FAKTÖRLERİ

  • Erkek olmak
  • Obez olmak
  • 40 yaş üstü olmak
  • Hipertansiyon
  • İnsülin direnci
  • Metabolik sendrom
  • Kardiyovasküler Hastalıklar
  • Diyabet
  • Kötü böbrek fonksiyonu
  • Alkol
  • Pürin açısından zengin bir diyetle beslenmek

Gut hastalığına sahip bireyler beslenmesine dikkat etmelidir. Çünkü bazı besinler ürik asit seviyesini yükselterek gut atağını tetikleyebilir.

GUT HASTALIĞI BESLENME ÖNERİLERİ

  • Gut hastalığı tedavisinde pürinden zengin olan besinlerin (tam yağlı süt ürünleri, sakatatlar, salam,sucuk,sosis, sardalya,havyar,midye, alkollü içecekler, kızartmalar, paketli gıdalar, şeker içeren gıdalar, hamurişleri, hayvansal yağlar) tüketiminden kaçınılmalıdır.
  • Çökmelerin engellemesi için su tüketimi oldukça arttılmalıdır.
  • Beslenmede meyve ve sebze tüketimi oldukça arttırılmalıdır.
  • Alkol vücudun ürik asidi dışarı atmasını engeller bu nedenle alkol tüketimi yasaktır.
  • Süt ürünleri mutlaka yarım yağlı olmalıdır.
  • Süt, peynir ve yumurta, pürinden sınırlı bir diyette en iyi protein kaynaklarıdır.
  • Kırmızı et/tavuk/balık tüketimi sınırlı miktarda olmalı (günde 60 gr’ı geçmemelidir) ve yağsız tüketilmelidir.
  • Sakatatlar, av hayvanları çok yüksek pürin içeriğinden dolayı kesinlikle tüketilmemelidir!
  • Somon balığının pürin içeriği diğer balıkların çoğundan daha düşük olduğu için tercih edilebilir. Hamsi, sardalya ve kabuklu deniz ürünleri yüksek miktarda pürin içerdiği için tercih edilmemelidir.
  • Karnabahar, bezelye, mantar, mercimek, ıspanak, kuşkonmaz tüketimi arttırılmalı, gut hastalığı için koruyucu etkisi vardır.
  • Yağ tüketiminin, böbreklerde ürik asit tuttuğu bilinmektedir. Bu nedenle yağlı etler, kızarmış yiyecekler, tam yağlı süt ürünleri ve fazla yağ içeren besinlerin tamamından kaçınılması gerekir.
  • Yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren yiyecek ve içecekler gut ataklarını tetikleyebilir.
  • Böğürtlen, ahududu, frambuaz gibi meyvelerin tüketiminin arttırılması olumlu etkiler yaratmaktadır.
  • Pürin içeriğinden dolayı yeşil çay tüketimi kısıtlanmalıdır.

   Beslenme önerilerinin yanı sıra kilo kontrolü hedeflenmeli ve kilo artışı önlenmelidir. Günlük fiziksel aktivite arttırılmalıdır. Kilo arttıkça kanda ürik asit seviyesinin arttığı bilinmektedir.Yapılan araştırmalarda, fiziksel aktivitenin azalmasının hastalığın daha ağrılı geçmesine sebep olduğu görülmüştür. Ayrıca, hastalığın tekrarlama oranı normal  ağırlıklı  birey­lerde % 20, fazla kilolurda  % 46.4,  obez bireylerde ise %65.6 bulunmuştur. Sonuç olarak, gut hastalığı tedavisinde kilo kontrolü ve pürinden fakir bir beslenme tedavisi çok önemlidir. Doğru bir tedavi planlaması ile gut hastalığı tedavi edilebilir veya atakların sıklığı ve şiddeti azaltılabilir.

KAYNAKÇA

  1. Keçecioğlu S.. Beslenme Alışkanlıklarının Gut Oluşumuna Etkisi. Beslenm e  ve  Diyet  Dergisi  /   J.  N utr.  and  D ict.,  17  :  235  –  246,  1988.
  2. Dalbeth, N., Merriman, T. R., & Stamp, L. K. (2016). Gout. The Lancet, 388(10055), 2039–2052. doi:10.1016/s0140-6736(16)00346-9 
  3. Stamp, L. K., & Dalbeth, N. (2018). Prevention and treatment of gout. Nature Reviews Rheumatology. doi:10.1038/s41584-018-0149-7 
  4. Hainer BL, Matheson E, Wilkes RT. Diagnosis, treatment, and prevention of gout. Am Fam Physician. 2014 Dec 15;90(12):831-6. PMID: 25591183.

Sağlıklı ve zinde günler dileriz

Diyetlif