Ayşegül Üney İçerdiği besin değerler ile sağlığımız için önemli etkilere sahip olan enginar, İngiliz ve Avrupa İlaç Kılavuzu, İngiliz Herbal İlaç Kılavuzu ve Alman Komisyonu e-Monogramı’nda da uzun yıllardır alternatif tıpta kullanıldığı belirtilmektedir. Peki enginar, ülkemizde nerelerde üretiliyor, besin içerikleri nelerdir ve sağlığımıza ne gibi etkileri var?
Türkiye’de Enginar üretimi hangi illerde olmaktadır?
Türkiye de enginar üretimini büyük çoğunluğu İzmir bölgesinde gerçekleştirilmektedir. Aydın,Bursa, Sakarya illeri ise %79’unu oluştururken, toplam üretim içinde %10’luk kısmını da Akdeniz bölgesindeki Antalya ve Adana illeri yer almaktadır. İzmir bölgesinde sakız enginarı, Bayrampaşa enginarı Bursa ve Sakarya civarında yetiştirilmektedir. Ayrıca iki tür arasında Yerli, Darıca ve Tuzla denilen farklı formlarda çok az da olsa yetişen türleri mevcuttur.
Enginarın Besin içerikleri nelerdir?
Ulusal Gıda Komposizyon Veri Tabanı (Türkomp)’ a göre 100 gramında ortalama 32 kcal enerji, 2,46 gram protein, 2,62 gram karbonhirat içermektedir. Düşük kalori, düşük yağ ve yüksek mineral değerleri, polifenoller, inülin, C vitamini K vitaminleri ile fosfor, magnezyum, potasyum minerallerinden zengin ve yüksek lif kaynağı olan enginar aynı zaman da akdeniz, vejetaryan,vegan gibi diyet modellerinin de vazgeçilmezidir. Enginarın dondurulması ile protein,lif, mineral ve C vitaminlerinde belirgin bir düşüş vardır.
Saklama ve hazırlama da püf noktalar:
- Doğru şekilde saklanırsa buzdolabında ki ömrü bir haftaya kadar çıkabilmektedir. Bunun için yapılması gerekenler; enginar yıkanmadan, başın biraz altından olmak üzere sapından kesilerek nemli kağıt havlu arasında ve hava geçirmeyen plastik torba ya da kaplarda saklanması gereklidir.
- Enginarın haşlama,kaynatma ile içeriğinde ki zengin fenolik bileşenlerin ve antioksidan bileşenlerinin kaybolmaması için önce sous-vide ardından 100° de pişirilmesi gerekmektedir.
Sağlık üzerine etkileri:
Enginar başı ve yaprakları güçlü antioksidan aktiviteye sahiptir. Enginar yaprağı özleri (ALE, Artichocke Leaf Extract) acı bir tatta olup tek başına veya diğer şifalı bitkilerle birlikte bitki çayları veya bitkisel tıbbi ürünler hazırlamak için geleneksel tıpta yaygın kullanılan bir bitkisel ilaçtır. Aynı zamanda;
- Yüksek lif kaynağı olması ile kan şekerini düşürür, kolesterolü dengelemektedir.
- Bağırsağımızda ki yararlı mikroorganizmaları arttırır, sindirime katkı da bulunur (prebiyotik etki)
- Enginar, fitokimyasallar açısından zengin olup, karaciğer ve safra hastalıklarına fayda sağlamaktadır. Aynı zamanda kanser oluşumunu önlemektedir.
- Enginarın başı ve yaptakları güçlü antioksidan aktiviye sahiptir.
- Safra salımını azaltaraki, üst karın bölgesinde ki dolgunluk,şişkinlik, bulantı gibi sindirim probremlerine iyi gelmektedir.
KAYNAKÇA
- KILIÇTAŞ, Şaziment. “ENGİNAR (CYNARA SCOLYMUS): BESİN DEĞERİ VE OLASI SAĞLIK ETKİLERİ.” Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 5: 6-22.
- Gezer, C. (2015). Fonksiyonel Bir Besin Olarak Enginar: Olası Sağlık Etkileri. Beslenme ve Diyet Dergisi, 43(3), 264-269.
- N.Banu Bayraktar (2019). Türkiye’de Enginar Tüketim Tercihlergi Ve Sağlıklı Beslenme Algısının Enginar Tüketim Sıklığı Üzerine Etkileri,İstanbul Okan Üniversitesi,Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul
- Nejla Anul(2022). Engınarın (Cynara Scolymus L.) Toplam Fenolık Madde Ve Antıoksıdan Aktıvıtesı Üzerıne Farklı Pışırm Yöntemlerının Etkısı, Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi,Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul
