Aylin Coşkun Canınız sıkkınken kendinizi bir şeyler yerken bulduğunuz oldu mu? Bir anda farkına varıp aslında yediğiniz şeyden keyif almadığınız ama durmak da istemeyip öylece yemeye devam ettiğiniz zamanlar. Eğer olduysa bu yazı tam sizin için. Duygusal yeme bozukluğuna mı sahipsiniz yoksa bu ara sıra yaşadığınız bir durum mu? Bu durumlarda ne yapılabilir, gelin birlikte inceleyelim.
Duygusal yeme nedir?
Duygusal yeme davranışı; yalnızlık, öfke, mutluluk, mutsuzluk gibi duygu durumlarına yanıt olarak meydana gelen yeme davranışı olarak ifade edilmektedir. Bu davranışta yeme; biyolojik açlıktan değil, psikolojik açlıktan kaynaklanmaktadır. Farklı duygu durumları farklı besinlere yönelmeye, normalden az veya fazla yemeye sebep olmaktadır. Bilimsel araştırmalarda duygusal durumların iştah ve besin alımı üzerine %30-48 oranında bir artış veya azalışa sebep olduğu bildirilmektedir.
Duygusal yeme bir hastalık mıdır?
Dünya Sağlık Örgütü sağlığı; sadece hastalık durumunun olmayışı değil, insanın fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olması şeklinde tanımlamıştır. Bu iyilik halinin sağlanması için yeterli ve dengeli beslenme şarttır. Duygusal yeme, hayatımıza son zamanlarda dahil olmuş gibi görünse de aslında yıllardır var olan bir olguya yalnızca isim konmuştur. Çünkü stres gibi güçlü duygular hayatın varoluşundan bu yana besin seçimlerini, dolayısıyla insan sağlığını etkilemiştir. Duygusal yeme hastalık olmadığı halde; sağlık durumunu bozan bir olgudur.
Duygusal yeme davranışı olan bireyler nasıl davranır?
Yapılan araştırmalara göre öfkeli veya neşeliyken; korkulu veya mutsuz olduğunuz anlara göre daha fazla açlık hissedersiniz. Korku, öfke, üzüntü gibi olumsuz duygular hızlı, fazla ve düzensiz yemeye neden olurken; kaygı ve stres duyguları daha yüksek şeker ve yüksek kalori alımı ile ilişkilendirilmiştir. Bu yeme davranışları ile gerekenden fazla alınan enerji, kilo artışına sebep olmaktadır. Aynı zamanda olumsuz duygular kortizol seviyesini arttırmakta ve bu da yağ birikimine sebep olmaktadır. Tüm bunlar gün geçtikçe artan obezite prevelansı ile doğrudan ilişkilidir.
Duygusal yeme davranışına sahip misiniz?
Kendinizi sorgulayın! Gerçekten aç mısınız? Yoksa sadece duygularınızı mı bastırmak istiyorsunuz? Geçirdiğiniz günü düşünün; duygularınızı etkileyecek bir olay yaşadınız mı? Gün içinde tükettiğiniz besinleri düşünün; normal zamana göre yeterli besin aldınız mı? Eğer soruların çoğuna evet yanıtı verdiğiniz halde bir şeyler yemeyi düşünüyorsanız duygusal açlık yaşıyor olabilirsiniz. Bu durumu çözmenin en doğru yolu diyetisyen ve psikoloğunuza danışmaktır. Fakat önce şunları denemenizde yarar var:
- Duygusal yediğinizi fark ettiğiniz an yemeyi bırakın. Açık havada kısa da olsa yürüyüşe çıkmak en doğru tercih olacaktır. Hareket etmek ve temiz hava almak beyne giden kan akışını arttırarak daha doğru düşünmenize, kan şekerinizin dengelenmesine sebep olacaktır. Bu sayede yeme dürtünüz baskılanacak ve stres seviyeniz azalacaktır.
- Yürüyüş yapmanız mümkün değilse dikkatinizi dağıtacak farklı aktiviteler deneyin. Dans etmek veya kısa bir egzersiz yapmak algılarınızın farklı yöne çekilmesine katkı sağlayacaktır.
- Sevdiğiniz bir şeyler ile uğraşın. Yemek yemektense yeni tarifler denemek veya sevdiğiniz diğer şeylerle uğraşmak mutluluk hormonu salgılamanıza sebep olacaktır.
- Duygusal yeme anında size iyi gelmeyeceğini düşündüğünüz besinleri evinizde, çantanızda, iş yerinizde bulundurmayın. Bu sayede onlara ulaşmak isteseniz bile daha fazla uğraşmanız gerekecek. Bu süre; duygusal yeme anını fark edip kendinizi durdurmak için güzel bir şans olacaktır.
Kaynakça
- World Health Organization (WHO)
- Konttinen H. Dietary habits and obesity : the role of emotional and cognitive factors. Academic Dissertation, Helsinki University of Social Research Depertman). Finland.
- Fleurbaix Laventie Ville Sante (FLVS) Study Group. The three-factor eating questionnaire-r18 ıs able to distinguish among different eating patterns in a general population. The Journal of Nutrition.2004;134(9):2372–2380
- Sevincer G, Konuk N. Emotional eating. Journal of Mood Disorders. 2013;3(4):171.
- Macht M. How emotions affect eating: A five-way model, Appetite.2008;50 (1): 1-11
- Yannakoulia M, Panagiotakos DB, Pitsavos C, et al. Eating habits in relations to anxiety symptoms among apparently healthy adults. A pattern analysis from the ATTICA Study. Appetite.2008;51(3):519-525
