Aylin Coşkun Hamilelik neredeyse tüm kadınların yaşamak istediği içgüdüsel bir olgudur. Her kadında durum aynı olmayabilir ancak üreme neslin devamı için oldukça önemlidir. Son zamanlarda gerek günlük yaşamının zorluğu gerekse iş yoğunlukları, çevresel etmenler, yaşlanma, sigara, kafein, alkol tüketiminin artması, çevresel kirleticilere maruz kalma ve beslenme alışkanlıkları gibi yaşam tarzıyla ilgili birçok faktör, kadınların doğurganlığı üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır.
Olumsuz etkiler hamileliği engelleyebildiği gibi hamilelik fikrinin ötelenmesine de neden olmaktadır. İlerleyen yaş ve olumsuz yaşam koşulları yumurta kalitesini düşürmekte ve durum infertiliteye (kısırlık) kadar gitmektedir.
Doğurganlık beden kitle indeksiniz ile yakından ilişkili
Üreme performansı gıdalardan ve beslenme türünden de mutlak süratle etkilenir. Yanlış gıda tüketimine bağlı dengesiz kalori ve protein alımı, doğurganlığı önemli ölçüde etkilemektedir. Stresli yaşantının içinde doğru beslenme, doğru besine ulaşmak oldukça zordur. Basit, lezzetli ama hiç de sağlıklı olmayan alternatifler ön plana çıkmakta, alınan kalori miktarı artmaktadır.
Yapılan çalışmalar yüksek kalorili beslenmenin fazla kiloya yol açması sebebiyle yumurta sağlığını doğrudan etkileyerek kadınlarda doğurganlığı azalttığını göstermektedir. Ayrıca çalışmalar yalnızca yüksek kilonun değil düşük kilonun da doğurganlık ve yumurta gelişimi üzerine negatif etkileri olduğundan bahsetmekte, sağlıklı beden kitle indeksi sınırlarını 19-25 kg/m² olarak çizmektedir. Bu sınırların altı ve üstü doğurganlık dönemi için olumsuz kabul edilmektedir.
Sağlıklı bir hamilelik için sağlıklı beslenme
Çalışmalar akdeniz diyetinin yumurta sağlığı ve fizyolojisinin korunmasında oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Seguimiento Universidad de Navarra (SUN) Projesi’nden 485 kadın üzerinde yapılan bir vaka kontrol çalışması, doğru dengeli bir diyete sahip çiftlerde üreme sonuçlarının iyileştirildiğini göstermektedir.
Benzer bir içerik olarak Dr. Willett and Jorge Chavarro’nun Harvard Üniversitesinde yaptıkları 30 yıl süren çalışmada 18.555 hemşire kadını doğurganlık çağları boyunca (25-49 yaş) takip etmiştir. Beden kitle indeksi 20 ila 24 kg/m² aralığında olan kadınların infertilite yaşamalarının daha düşük olduğunu bildirmişlerdir. Ayrıca günlük yeterli vitamin, mineral ve demir alan kadınların hamilelik döneminde %40 daha az sorun yaşadığını ve daha sağlıklı bireyler dünyaya getirdikleri de çalışma arasındadır. Harvard Üniversitesinde yapılan bu araştırmaya göre sağlıklı ve dengeli bir beslenme ile hamile kalma olasılığınızı %80 arttırabilirsiniz! İşte olasılığı arttıracak maddeler:
- Yeterli beslendiğinizden emin olun. Yetersiz beslenmenize sebep olacak şok diyetlerden fazla kilonuz olsa dahi uzak durun.
- Yeterli protein aldığınızdan emin olun, tamamı hayvansal kaynaklardan olmak zorunda değil, güçlü bitkisel protein kaynaklarını hayatınıza dahil edin. Kurubaklagiller ve yumurta güzel alternatifler olabilir.
- Basit karbonhidrat tüketiminden kaçının. Beyaz ekmek yerine tahıllı ekmek, şekerleme yerine meyve tüketmek gibi basit ama etkili değişikliklerle bu mümkün. Basit karbonhidrattan zengin beslenme biçimi ile yumurtalıkların %92 oranında verimsiz çalıştığı bildirilmektedir.
- Yağlardan kaçmak yağ yakmak için çözüm değil! Vücudun doğru işleyişi adına mutlaka dışarıdan almanız gereken yağ asitleri bulunmaktadır. Özellikle Omega-3 bakımından zengin deniz balıkları ve sağlıklı kuruyemişleri doğru miktarda hayatınıza dahil etmelisiniz. Bunlar aynı zamanda ihtiyacınız olan mineral ve antioksidan kaynaklarıdır.
- Vücudunuzdaki demir oranları çok önemlidir. Demir depolarının hamilelik öncesi ve sırasında dolu olmaları çok önemlidir.
- Magnezyum ve çinko yeterli miktarda tüketilmelidir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler, baklagiller magnezyumun iyi kaynaklarıdır. Bununla birlikte kırmızı et, beyaz et ve süt ürünleri çinko alımı için önemlidir.
- Özellikle B grubu vitaminlerinin ve diğer tüm vitaminlerin listenizde yer alması gerekmektedir. Folik asit ve folat, B9 vitamini olarak da bilinen suda çözünür B vitaminleridir. Folat yeşil yapraklı sebzeler, filizler, bazı meyveler, baklagiller, tohumlar gibi bazı gıdalarda doğal olarak bulunmaktadır. Gebelik öncesi ve süreci için oldukça önemlidir.
Taze sebze ve meyve vitaminler ve antioksidanlar bakımından zengindir. Özellikle kırmızı-mor renkli olanların antioksidan kapasitesi önemli ölçüde yüksektir. Yapılan çalışmalar; üzüm, üzümsü meyveler, böğürtlen, ginseng, enginar, kereviz, yeşil biber, brokoli ve nanenin özellikle overler (yumurtalık) üzerinde olumlu etkileri bulunan antioksidanlarca zengin olduğunu bildirmektedir. Bu sebeple her öğününüzde, çeşitli renklerde çiğ sebzeleri çeşitlendirerek bulundurmanız önemlidir. Antioksidanlar hücreleri oksidatif stresten korurken aynı zamanda yumurtanın olgunlaşması ve korunmasını sağlamaktadır, bu da gebelik ihtimalinin yükselmesi anlamına gelmektedir.
KAYNAKÇA
- Jorge Chavarro, M.D., Sc.D., Walter Willett, M.D., Dr.P.H., Patrick J. Skerrett. The Fertility Diet: Groundbreaking Research Reveals Natural Ways to Boost Ovulation and Improve Your Chances of Getting Pregnant. Harvard School of Public Club. 2009 Apr.
- Silvestris E, Lovero D, Palmirotta R. Nutrition and Female Fertility: An Interdependent Correlation. Front Endocrinol (Lausanne). 2019 Jun 7;10:346. doi: 10.3389/fendo.2019.00346. PMID: 31231310; PMCID: PMC6568019.
- Front Endocrinol (Lausanne). 2019; 10: 346. Published online 2019 Jun 7. doi: 10.3389/fendo.2019.00346
- Fabozzi G, Verdone G, Allori M, Cimadomo D, Tatone C, Stuppia L, Franzago M, Ubaldi N, Vaiarelli A, Ubaldi FM, Rienzi L, Gennarelli G. Personalized Nutrition in the Management of Female Infertility: New Insights on Chronic Low-Grade Inflammation. Nutrients. 2022 May 3;14(9):1918. doi: 10.3390/nu14091918. PMID: 35565885; PMCID: PMC9105997.
