Gözdem Başarır İphar Bir toplumun sağlığını kalkındırmak, hastalık gelişim risklerini en aza indirgemek, sağlık ekonomisini kalkındırmak, tüketimin doğru şekilde yönlendirilmesini sağlayarak sürdürülebilir ve daha sağlıklı bir küresel yaşam sağlayabilme amacıyla geliştirdikleri planlamaların içerisinde besin zenginleştirme önemli bir yere sahiptir. Çünkü besin zenginleştirme bireylerin sağlık durumunu geliştirme ve hastalık gelişimini önleme konusunda önemli bir basamaktır.
Besin zenginleştirme toplumlarda yetersizliklerinin gözlemlendiği yetersizliklere ağırlık vererek toplumda bu tür durumların iyileştirilmesini sağlama amacıyla özellikle temel gıdalara besin ögesi ilavelerinin yapıldığı bir çalışma alanıdır. Ancak besin zenginleştirme sadece yetersizliği önleme amacıyla değil fonksiyonel beslenmeyi sağlama amacıyla da yapılabilmektedir. Örneğin spesifik gereksinimi olan popülasyonların ihtiyacını karşılayan veya sağlık durumunu iyileştiren besinler gibi. Örneğin sporculara yönelik proteinden zenginleştirilmiş süt ürünleri, antioksidan madde ilave edilmiş bağışıklık güçlendirici gıdalar vb.
Bir Besinin Zenginleştirmesine Nasıl Karar Verilir?
Bir besinin zenginleştirilmesi için öncelikle toplumun çoğunluğu tarafından ulaşılabilir olması, besleyici olması ve zenginleştirme yöntemlerine açık olması şartı aranmaktadır. Bu nedenle besin zenginleştirme yöntemleri genel olarak temel gıdalara yönlenir. Örneğin un, yağ, ekmek, buğday, süt ürünleri gibi. Günlük beslenmemizde önemli bir yeri olan ve tüketildiğinde tüketiciye fayda sağlayan besin gruplarının üyeleri.
Zenginleştirilmiş Besinler Olmadan Sağlıklı Beslenmek Mümkün Değil mi?
Besin zenginleştirme her ülkede yaygınlık göstermiş, ivme kazanmış değildir, ancak önemli gelişmeler göstermektedir. Aslına bakarsanız besin zenginleştirmenin hizmet ettiği amaç göz önünde bulundurulunca zenginleştirme yöntemlerinin özellikle de toplum sağlığı ve sürdürülebilirlik açısından fayda sağlayacağı görüşündeyiz. Ancak bu faydalar, besin zenginleştirmenin bir zorunluluk olması anlamına gelmemektedir. Sağlıklı bir beslenme tablosunu takip ederek bir kişinin elbette beslenme gereksinimleri karşılanabilir.
Zenginleştirilmiş Besinlerin Sağlıklı Beslenmedeki Yeri Nedir?
Bu sorunun cevabını birkaç perspektif ile değerlendirmek istiyorum. Öncelikle besin zenginleştirme evet temel anlamda besin ögesi yetersizliklerini önlemek ve sağlığı iyileştirme amacına sahiptir. Bu amacı biraz açmak istersek eğer karşımıza bu konuda gereksinimlerin nasıl belirlendiği ve risk gruplarının var olup olmadığı soruları gelecektir.
Besin zenginleştirme projeleri toplumun tanımlanmış gereksinimleri veya teşhis edilmiş yetersizlikleri üzerine odaklanmaktadır. Bu konudaki veriler ulusal çapta hazırlanmış büyük ulusal beslenme çalışmalarının sonuçlarına yönelik belirlenir ve ülkenin yetkili alanları bu konuda projeler geliştirir ve uygulatır.
Risk gruplarının belirlenmesi ise yine bu büyük çaplı ulusal beslenme çalışma sonuçlarına göre belirlenir, buna ek olarak besin ögesi gereksinimleri değişmiş olan spesifik gruplar da bu alanlarda değerlendirilir. Örneğin yaşlı bireylerde D vitamini yetersizliğinin görülme oranı oldukça yüksektir, bu nedenle Türkiye’de her 65 yaş üstü birey D vitamini yetersizliği konusunda risk grubunda yer alır.
Risk gruplarının bir diğer önemli üyeleri gebe-emzikli kadınlar ve çocuklardır. Bu bireylerin spesifik besin ögesi gereksinimleri artmıştır. Bu besinlerden zenginleştirilmiş güvenilir gıdaların tüketimi bu popülasyonların sağlık durumlarını iyileştirme konusunda yardımcı olmaktadır.
Beslenme tercihlerine göre bazı besin gruplarından uzak beslenen vegan, vejetaryen bireyler de besin zenginleştirme yöntemleri ile yetersiz beslenme risklerini azaltabilmektedir.
Aynı zamanda daha sağlıklı, beslenme gereksinimlerine cevap veren, bağışıklığı destekleyen zenginleştirilmiş besinler de bireyler tarafından tercih edilmektedir.
Sağlıklı ve zinde günler dileriz
Diyetlif
