Ayşenur Akdeniz Alzheimer hastalığı dünya çapında demansın en önemli nedenlerinden biri olan ilerleyici nörodejeneratif bir hastalıktır. En önemli risk fatörü yaştır. Türkiyede 70 yaş üzeri bireylerde alzheimer hastalığı prevelansı % 11’dir. Diyabet, ApoES4 alleli, sigara kullanımı ve depresyon gibi etkenlerin alzheimer hastalığı görülme sıklığını arttırdığı bilinmektedir.
Diyet ve alzheimer hastalığı arasındaki arasındaki ilişkiyi gösteren çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır. Hastalığın önlenmesinde tek başına bir besin ya da tek bir vitamin mineralin etkisi yoktur. Genel olarak daha az işlenmiş karbonhidrat, daha fazla sağlıklı yağları içeren diyet tüketilmesi önerilir. Bunun yanında bir çok besin öğesinin de koruyucu etkisi vardır. A vitamini ve β-karoten, Aβ oligomerleri ve fibrillerin oluşumunu inhibe ederek alzheimer hastalığının önlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Aynı zamanda yüksek β-karoten yüksek hafıza ile ilişkilidir. E vitamini de oksidatif stresi azaltarak nörokoruyucu etki göstermektedir. Selenyum mineralinin antioksidan özelliği sayesinde alzheimer hastalığından koruyucu etkisi bulunmaktadır. B grubu vitaminleri de oksidatif stresi ve homosistein konsantrasyonunu azaltarak Alzheimer hastalığının önlenmesine katkı sağlamaktadır. Çinko eksikliğinin de bilişsel fonksiyon ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Alzheimer hastalığında yüksek karbonhidrat ve şeker içeren işlenmiş ürünlerden uzak bir beslenme biçimini benimsemek gerekir. Yapılan çalışmalar balık tüketiminin demans ve alzheimer hastalığı riskini azalttığını göstermektedir. Meyve ve sebze tüketiminin sık olması da içerisindeki biyoaktif bileşenler sayesinde demans ve alzheimer hastalığı riskini azaltmaktadır. Süt ve süt ürünleri yüksek fosfor ve magnezyum içeriğiyle bilişsel bozukluklara sebep olan beyindeki değişimleri azaltarak hastalık riskini azaltıcı etkisi bulunmaktadır. Kahve ve çay tüketiminin de alzheimer hastalığını azaltıcı etkisi bildirilmiştir.
Alzheimer hastalarının genel beslenme alışkanlıklarına bakıldığında doymuş yağ, kolesterol, ve rafine şeker içeriği yüksek besinleri daha çok tercih ettikleri görülmüştür. Hastalığı önlemede doymuş yağların azaltılıp yerine doymamış yağların tercih edilmesi, daha sık meyve-sebze tüketimi, haftada 2-3 kez balık tüketimi, işlenmiş ürünlerden uzak durulması gibi beslenme değişiklikleri etkili olacaktır.
