Muazzez Defne Yıldırım En sevilen mevsimlerden olan cıvıl cıvıl yaz geldi geçiyor. Ne kadar denizle havuzla geçse de günlerimiz, yaz mevsiminde havanın sıcak olması ile birlikte terleme oranı artığından vücutta su ve mineral kaybı oluşuyor. Ancak kaybedilen mineral ve suyun geri alımı vücut dengesi için oldukça önemli.
Su, günlük sıvı gereksinmemizi karşılayan en önemli bileşendir. Yetişkin vücudunda %55-75, bebeklerin vücudunda %75-80, yaşlılık döneminde ise vücutta %50-55 oranında su bulunur. Yaş arttıkça vücut su oranında bir azalma görülse de yaş arttıkça enerji gereksinimine bağlı olarak kişinin su ihtiyacı artar. Yetişkin bireyin günlük su ihtiyacı harcanan her kalori başına 1-1,5 ml’dir. Örneğin günlük 2000 kalori harcayan bir bireyin günlük su ihtiyacı 2-3 lt arasındadır. Vücut kilogramı başına 30 ml su içilmelidir. Örneğin 60 kg bir birey günlük olarak 1800 ml su içmelidir. Mevsim, çalışma şekli ve düzeni, vücut metabolizması gibi nedenlerle bu rakamlarda bireye özgü değişiklikler olabilir. Bu nedenle günde 1,5-2,5 litre arasında su içilmelidir.
Yetersiz su tüketimine bağlı olarak organlar işlevlerini tam olarak yerine getiremezler. Bunun sonucunda halsizlik, odaklanamama, hafıza ile ilgili problemler, bağ ağrısı, ciltte kuruluk, hazımsızlık, kabızlık gibi şikayetler görülür. Vücuttaki su oranı daha da düşerse kalp atışları hızlanmaya başlar, soluk alıp verme hızı artar. Su yoksunluğunda vücudun ısısı kontrol edilemez; vücut ısısı yükselmeye başlar, hipertermi ve sıcak çarpması denilen olay meydana gelir. Vücuttaki su oranı ciddi şekilde azalmış kişilerde kafa karışıklıkları oluşmaya başlar, bilinç giderek kaybolur ve susuzluk bayılma ile sonuçlanabilir. Susuzluk durumundan en fazla etkilenebilecek organ böbreklerdir. Su kaybı vücudu idrar yolu enfeksiyonlarına yatkın hale getirir, böbrek taşı oluşumuna neden olur ve böbrek yetmezliğine dek giden ciddi tablolar oluşturur. Su kaybı çok ciddi boyutlara ulaştığında vücudun elektrolit dengesi bozulur.
Ayrıca ter ile atılan elektrolitler, vücudun sinir ve kas fonksiyonları için elzem kimyasallardır. Elektrolit dengesi bozulduğunda, hücreler arası iletişim bozulur. Bu durumda istemsiz kas harekeleri ve felç oluşabilir.
Peki su tüketiminde ılık ya da soğuk su fark eder mi? Ilık su, soğuk suya göre daha fazla midede kaldığı için tokluk hissini uzatır. Su dışında, sıvı olarak süt, ayran, taze sıkılmış meyve suyu, maden suyu, çok koyu kıvamlı olmayan çorbalar da tercih edilebilir.
Su tüketimi ve sıvı tüketimi arttırmak için bunları yapınız;
- Su için kendinize günlük hedef koyunuz ve bu hedeflere zaman belirleyiniz. Örneğin her sabah kalktığınızda koca bir bardak su içiniz.
- Meyveleri olabildiğince taze tüketmeye çalışınız. Karpuz, kavun, kiraz, armut gibi sulu meyveleri tüketmeye çalışınız.
- Çay, kahve gibi diüretik içecekler yerine su içmeye çalışınız. Ayrıca, asitli içecekler yerine su içmeye özen gösteriniz.
- İdrar renginizi kontrol ediniz. İdrar renginiz berraklaşana kadar sıvı tüketiminizi arttırmaya çalışınız.
- Suyun içerisine limon, kabuk tarçın, salatalık/elma dilimleri, nane, zencefil ve sevilen meyveleri ilave edip tadını aromatikleştiriniz.
- Eğer masa başı bir işte çalışıyorsanız mutlaka masanızda su şişesi veya sürahi bulundurunuz.
- Alarm kurunuz, telefonunuza su içmeyi hatırlatıcı uygulamalar indiriniz.
- Su içmek için susamayı beklemeyiniz.
- Gün içerisinde uzun süre dışarıda kalıyorsanız ya çantanızda ya da arabanızda mutlaka şişe su bulundurunuz.
- Çevrenizde su tüketimi konusunda dikkatli olan ve seven kişilerden size hatırlatmalarını isteyiniz.
