Diyetlif Günümüz dünyasında birçok durum karşısında endişeleniyor, heyecanlanıyor ve korkuya kapılabiliyoruz. Üstelik görünürlük halimizin gün geçtikçe artması ve gelişen dünyanın bize sunduğu farklılıklar, “en iyiyi”, “en güzeli” görmemizi sağlıyor. Bu durum insanda sürekli mükemmel olması gerektiği algısını gün geçtikçe gerilimli bir şekilde empoze ediyor. İnsan olduğumuz gerçeğini gün geçtikçe unutuyoruz. Sosyal medya paylaşımlarımız da hep mutlu, düzenli, en güzel halimizdeyiz. Bunu gündelik yaşamımızın her anına yansıtma eğilimi içindeyiz. Ağlamayı, öfkelenmeyi, korkmayı, kaygılanmayı adeta kendimize yasaklamış bir haldeyiz. Çünkü olumsuz ve hoş olmayan duygular yaşamamayı bir güçlülük dayanıklılık sembolü sanıyoruz. Hâlbuki kaygılıyız. Geleceğimizden, yarınımızdan, çocuğumuzdan eşimizden, işimizden hatta gerçekleştiremeyiz diye hayallerimizden bile kaygılanıyoruz. Bunları yaşamasak ya da yaşamıyormuş gibi davranmak için bilinçli ve de bilinçsiz savunma mekanizmaları geliştiriyoruz. Kaygı duygusunu yaşamamak için geliştirilen kaçınma tepkileri çeşitli biçimlerde kendini gösterir.
Kaygı yaratan durumdan uzak durmak
Kendisine kaygı yaratan durumdan uzak durmaya çalışır. Örneğin, bir insan çok iyi bildiği bir konuda bile kalabalık karşısında konuşmaktan kaçınabilir; konuşmaya başladığında kızarıp, terleyeceğinden, sesinin titreyeceğinden korkabilir. Konuyu iyi biliyor olması kaygısını gidermesine yetmeyebilir. Çünkü bir insanın entelektüel, bilimsel yönleri çok gelişmiş olsa da duygusal yönden aynı oranda olgunlaşmamış olabilir. Sahip olduğu bilgiler duygusal benliği ile bütünleşmemiş olduğundan, kendisini yine de yetersiz bulabilir. Bu durumun kalabalık karşısında fark edileceği kaygısına kapılır. Bu kaygının gerisinde, çevresinde yarattığı olumlu izlenime karşılık kendi kendisini yetersiz görmesinden kaynaklanan çatışma bulunur.
Kaygı durumlarını algılamamaya çalışmak
Kaygı duygusundan kaçınmak için kullanılan bir diğer savunma mekanizmasında kişi, çevresinden ve kendi iç dünyasından kaynaklanan ve kaygı yaşamasına neden olan durumları algılamamaya çalışır. Bu mekanizma bebeklerde uykuya sığınma biçiminde görülür. Yetişkin insanda ise bu, kaygı yaratabilecek nitelikteki düşünce ve duyguları, seçici bir biçimde bilincinden uzak tutma yoluyla gerçekleşir. Örneğin, insanlar vardır, yalnızlık ve mutsuzluklarına karşın her şey yolunda gidiyormuşçasına davranırlar ve mutlu olduklarına kendilerini inandırırlar. Gerçek durumları kabul etmenin vereceği acıya katlanamaz, ama bunun karşılığını kendilerine yabancılaşarak ve sorunlarına çözüm getirebilmek için gerekli etkinliği göstermemekle öderler. Bir erkek hoşlandığı kadına gösterdiği ilgiye karşılık verilmediğini görmezden gelebilir; sevdiği insan tarafından terk edilen bir diğeri onun tekrar kendisine dönebileceği inancını sürdürerek reddedilmiş olmanın acısını hafifletmeye çalışabilir. Bazı insanlar ise kaygı duygusundan kaçma için alkol ya da uyuşturucu ilaçlar kullanır.
Kaygı durumunda karşıt tepki geliştirmek
Yetişkin insanın kaygıdan kaçmak için kullandığı bir diğer yöntem de, kaygı yaratabilecek duygusal tepkilerin yerine böyle bir etki yaratamayacak tepkiler verme biçiminde görülür. Çevresinde ki bir erkekten çok hoşlanan bir kadın, onu her gördüğünde ilgilenmiyormuşçasına tutumlar takınabilir. Böyle yapmakla çoğu kez hoşlandığı insanı kendisinden uzaklaştırmış olur. Ama ona göre böyle bir sonuç, reddedilmenin gururuna indireceği darbeden daha az acı vericidir. Bu nedenle, reddedilmeden reddetmeyi tercih eder. Hoşlanmadığı insandan bir şey istemek zorunda kalan bir diğeri, durumun kendisinde yarattığı kaygıyı aşırı dost ve sevecen bir tutumla geçiştirmeye çalışabilir. Böylece, olumsuz duyguların tam karşıtı tepkiler geliştirerek bu eğilimlerini denetim altına almış olur.
Kaygıyla başa çıkmak için ne yapmamız gerekir
Bu tür tepkiler, bir insanın kaygılarının ilk bakışta dıştan gözlemlenebilmesini engelleyebilir. Gerçekten de sürekli tedirgin oldukları halde sakin bir insan izlenimi veren kişilerin sayısı oldukça fazladır. Ne var ki, bu insanlar belirli bir süre boyunca yakından izlendiklerinde kaçınma tepkilerini fark etmek pek de güç olmaz. Üstelik bu insanlar, kaygılarını aşırı denetim altına almalarının bedelini psikosomatik hastalıklarla ödemektedirler. Mide ülseri, bağırsak spazmı, hipertansiyon, astım, bazı deri hastalıkları ve diğer birçok bedensel bozuklukların gerisinde doğrudan yaşanmayan duygular bulunur. Boşalım yolu bulamayan bu gerilimler ve kaygılar organlar aracılığı ile anlatım bulur. Duygularınızı olduğu gibi yaşayın, onları başka bir duyguyla yer değiştirmeyin ve duygularınızdan kaçmak için eyleme vuruk davranışlar seçmeyin. Bizler insanız ve hepimiz aynı duyguları paylaşmışızdır. Birbirimizi aynı duygumuzdan tanır, sever ve kabulleniriz.
