Zeynep Gökçe HİPOTRİOİDİ NEDİR VE BULGULARI NELERDİR?
Hipotiroidi, temel olarak vücutta tiroid hormonlarının yetersizliği, nadiren de olsa hedef dokulara etki edememesi nedeniyle meydana gelen endokrin bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Yorgunluk, soğuğa duyarlılık, cilt kuruluğu, konstipasyon ve ses değişiklikleri hipotiroidinin en belirgin bulgularındandır. Hipotiroidinin diğer bulguları arasında; şişkinlik, yüz şişkinliği, saç dökülmesi, uyku bozukluğu, depresyon, adet düzensizliği, kilo artışı, konsantrasyon eksikliği, kansızlık ve B12 eksikliği bulunmaktadır.Hipotiroidili bireylerde termogenezin ve bazal metabolizma hızının (BMH) azalmasına bağlı genellikle ağırlık artışı ve obezite görülmektedir. Hipotiroidizm hormon değişikliklerine yol açar ve bu hormonal değişiklikler ise adet düzensizliğine neden olur. Ayrıca tiroid hormonlarının yetersizliği kan basıncı, homosistein ve C-Reaktif Protein (CRP) düzeylerinin yükselmesine ve lipit profilinde olumsuz değişikliklere neden olur. İyot yetersizliği hipotiroidizmin başlıca nedenidir ve diyete iyot eklenmesiyle giderilebilmektedir.Hipotiroidi özellikle iyot yetersizliği olan bölgelerde sıklıkla görülen endokrin bir bozukluktur. Prevalansı yaşla birlikte artmakta ve kadınlarda ise erkeklerden yaklaşık 10 kat daha fazla görülmektedir.
HİPOTİROİDİ RİSK FAKTÖRLERİ
Hipotiroidinin en büyük sebebi ailedetiroid hastalıklarının görülmesidir. Ayrıca bağışıklık sisteminin tiroid bezine karşı antikor üretmesi ve tiroid bezini tahrip etmesi de hipotiroidinin en büyük nedenlerinden biridir. Farklı nedenlerle tiroit bezinin tamamının veya bir kısmının ameliyatla alınması da kişilerde hipotiroidiye neden olabilmektedir.
Hipotiroidinin en çok görüldüğü diğer durumlar ise;
- Toksik guatr tedavisini takiben tiroit bezinin tümüne yakınının tahrip olması
- Diyetle iyot alımının yetersiz olması
- Doğuştan tiroid bezinin olmaması
- Tiroit hormonlarında doğuştan gelen bozukluklar olması
Tiroid yetmezliği anlamına gelen hipotiroidi en çok şeker hastalarında, kansızlık sorunu yaşayan bireylerde, 60 yaş üstü kadınlarda, kandaki yağ oranı yüksek kişilerde, adet düzensizliği olan bireylerde görülmektedir.
Tiroid hormonları metabolizmanın hızını kontrol etmeye yardımcı olan hormonlardır. Metabolizma hızı arttıkça vücut daha fazla kalori yakmaya başlayacaktır. Hipotiroidilibireylerde tiroid bezi daha az tiroid hormonu salgıladığından dolayımetabolizmaları daha yavaştır.
HİPOTİROİDİ HASTALARINDA BESLENME NASIL OLMALIDIR?
- Hipotiroidi hastalığına vücuttaki yetersiz iyot neden olmuşsa, doktor tarafından verilecek olan iyot takviyesi önerilir. Ek olarak, magnezyum ve selenyum takviyeleri de bu durumu iyileştirmeye yardımcı olabilmektedir.
- Hipotiroidili bireyler, yağ veya sodyum bakımından düşük bir ve dengeli bir diyet izlemelidir.
- Hipotiroidili bireylerde protein alımı arttırılabilir. Çünkü yapılan çalışmalar, daha yüksek proteinli diyetlerin metabolizma hızını artırdığını göstermektedir.
- Karbonhidrat tüketimi ılımlı miktarda olmalıdır. Karbonhidratı çok az miktarda tüketmek ise tiroid hormon seviyesini düşürebildiğinden dolayı ketojenik diyetlerden kaçınılmalıdır.
- Tam tahıllar, meyve ve sebzeler gibi kompleks karbonhidratlar zengin diyet lifi kaynaklarındandır ve midede daha çok yer kaplayan hacimli gıdalar olduğundan dolayı tok hissetmeyi sağlayarak daha az kalori almaya yardımcı olur.
- Normal tiroid fonksiyonu için diyette yeterli iyot alımı gereklidir. Dengeli bir diyetle beslenmek ise ek iyot alımını gerektirmez.
- Hipotiroidili bireylerde beslenme tedavisinde kilo alımına neden olabilecek yüksek yağlı, işlenmiş, paketli ve şekerli yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
- Guatrojenik besinlerden (brokoli, turp, beyaz lahana, kara lahana, Brüksel lahanası, şalgam, karnabahar, marul, hardal tohumu gibi) kaçınılmalıdır. Bu besinler çiğ tüketilmemeli çünkü tiroid fonksiyonlarını baskılayabilmektedirler, ideal olarak çiğ yerine pişirilen besinler tercih edilmeli.
Sağlıklı ve zinde günler dileriz
Diyetlif
