Muazzez Defne Yıldırım Proteinler, sporcularda performansın artmasında, sağlığın korunmasında kritik öneme sahiptir ve çoğu sporcu için sporda başarının anahtarı olarak düşünülmektedir. Vücutta kas dokusunun onarımı ve korunması gibi birçok önemli görevde rol aldığından, diyetin karbonhidrat yönünden yeterli olması ve proteinin enerji için kullanımının en az düzeyde tutulması istenmektedir.
Protein gereksinimi, yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı, antrenman şiddeti ve yoğunluğu gibi birçok etmenden etkilenmekle birlikte çoğu sporda kas kütlesinin korunumu için 1.4- 2.0 g/kg/gün protein önerisinde bulunulmaktadır.
Kas protein sentezini maksimize etmek için alınacak proteinin 0.25-0.55 g/kg yüksek kaliteli protein kaynaklarından seçilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Protein tüketim zamanının kas protein sentezini etkilemesine ve antrenmandan hemen sonra alınan proteinin kas kütlesini ve kuvvetini artırdığı belirtilmesine karşın yeni öneriler, proteinin gün boyunca her 3-5 saat ara ile öğünlerde alınması gerektiğini ve egzersiz sonrası özellikle 0.3 g/kg protein tüketimine dikkat edilmesi gerektiğini vurgular.
Son yıllarda özellikle protein miktarından ziyade protein kalitesinin önemli olduğuna yönelik görüşler savunulmaktadır. Süt proteinleri whey ve kazeinin protein sentezini daha çok artırdığı ve bu etkinin süt proteinlerindeki dallı zincirli aminoasitlerden özellikle de lösinden kaynaklandığı belirtilmektedir.
Lösin, sporcularda performansı geliştirmek amacıyla önerilen, kas ve protein sentezini artırmada önemli bir yere sahip olan, dallı zincirli bir aminoasittir. Son araştırmalarda lösinin, hücre büyümesi ve metabolizması üzerinde önemli role sahip olan mTOR olarak adlandırılan bir enzimi aktive ettiği ve kas protein sentezi ve kuvvetinde artış sağladığı belirtilmektedir.
Tüm bilgiler ışığında, sporcuların sağlık ve performansları açısından doğru bilgileri edinmeleri ve davranışlarına yansıtabilmeleri adına hem sporcuların hem de sporcularla yakın iletişimde olan, yönlendirmede bulunan antrenörlerin beslenme konusunda bilgi düzeylerinin artırılmasının son derece önemli olduğu bir kez daha gündeme gelmektedir. Protein gereksinimi karşılanırken protein kalitesine ve sindirilebilirliğine gereken önem verilmeli ve bu konudaki bilinçlendirilme konunun uzmanı diyetisyenler tarafından yapılmalıdır.
