Gözdem Başarır İphar Tüm dünyada beslenme durumlarının değerlendirilmesi ve beslenmeye veya yaşam koşullarına bağlı gelişen hastalıkların önlenmesi ve toplumun sağlığını geliştirmek adına küresel ve ulusal sağlıklı beslenme modelleri geliştirilmiştir. Bu tür sağlıklı beslenme modellerinin kontrol edilmesi için bir komisyon kurulmuştur; Sağlıklı Beslenme Modelleri Danışma Komisyonu (DietaryGuidelinesAdvisoryCommittee). Bu komisyon, belli aralıklarla geliştirilmiş olan sağlıklı beslenme modellerinin bazı başlıklar altında uygunluğunu değerlendirmekte ve raporlandırmaktadır. Bu başlıklar; toplum sağlığını kalkındırma, toplumun gereksinimlerini karşılayabilme potansiyeli, sürdürülebilirlik, beslenme ekonomisi gibi alanları kapsamaktadır.
Beslenme modelleri neden geliştirildi?
Sağlıklı beslenme modelleri için, toplumda beslenme ve yaşam alışkanlıklarının değişmesine bağlı gelişen kronik hastalıkların görülme sıklığının artışına bağlı olarak geliştirilme gereksinimi duyulmuştur. Daha öncelerinde yetersiz beslenme, besin ögesi yetersizlikleri gibi konular ele alınırken daha sonrasında bireylerin daha sağlıklı, dengeli ve çeşitli beslenmelerini sağlayarak görülme sıklığı artmış olan kronik hastalıkların önlenmesi çalışmaları başlatılmıştır. 1980lerde ilk kez sağlıklı beslenme modelleri konu olarak karşımıza gelmiştir.
Beslenme modelleri sadece sağlıklı yaşamı destekleme adına geliştirilmemektedir. Belirli amaçlara hizmet etme, kişilerin sağlığını desteklerken dünyanın ve çevrenin de geleceğini önemseme, bazı hastalıklara karşı koruyucu veya belirli alanlarda uygulanması önerilen modeller bilimsel kanıtlara dayalı şekillerde geliştirilmektedir. Örneğin sporcular için geliştirilmiş beslenme modelleri oluşturulmuşken, küresel geleceğimizi korumak için ise sürdürülebilir beslenme modelleri hakkında konuşmaktayız.
Sağlıklı beslenme modellerinin geliştirilme yöntemleri
Beslenme modelleri, 1980 yılından itibaren öncelikli olarak sağlıklı yetişkinler için geliştirilmeye başlanmıştır. Sonrasında bazı popülasyonların gereksinimlerine göre evriltilmiş ve uygulanmaya alınmıştır. Bu modellerin geliştirilmesi için öncelikle toplumsal düzeyde bazı tespitlerin yapılmış olması gerekmektedir. Elde edilen veriler, toplumun belli konulardaki durumları hakkında fikir verir ve çözüm yöntemlerinin geliştirilmesi ve uygulanmasına olanak sağlar.
Sağlıklı beslenme modelleri geliştirilirken öncelikle bu çalışma modellerinden uluslararası veya ulusal sağlıklı beslenme rehberleri oluşturulur. Bu rehberler genel olarak sağlıklı beslenme önerilerini içermektedir.
Sağlıklı beslenme rehberlerine göre hazırlanan piramit benzeri yapılar ile öneriler görselleştirilir ve özetlenir. Genel olarak, kişiler günlük ve haftalık beslenme hedeflerinde tüketmesi gereken besin grupları ve miktarları hakkında fikir sahibi olurlar.
Beslenme piramitlerinden sonra ise tabak modelleri oluşturulur. Bu tabak modelleri daha spesifik olarak bireylerin öğünlerinde dikkat etmesi gereken önerileri içermektedir. Bir öğünde tüketilmesi gereken besin grupları ve bu besin grupları için geliştirilmiş tüketim miktarı önerileri yer almaktadır.
Peki bu modelleri uygulamak mantıklı mı?
Bu tür sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kazandırma yolunda geliştirilmiş beslenme eğitimi modelleri, sağlıklı yaşamı destekleyerek hastalıkların önlenmesi ve toplumun sağlığının gelişmesini amaçlamaktadır.Bu nedenle elbette, genel olarak bu tür önerilerin dışına çıkmamaya çalışmak sizler açısından faydalı olacaktır.
Kendime en çok uyan modeli nasıl belirlerim?
Bireylerin bu süreçlerde kendilerini tanıması ve sağlık durumuna her açıdan hakim olması gerekmektedir. Bu nedenle bu konuda profesyonel bir destek almak ve bir uzman ile gereksinimlerinize en uygun olan beslenme modelini belirlemek en doğrusu.
Peki sürdürülebilir beslenme modeli hakkında ne düşünüyorsun?
Sürdürülebilir beslenme modeli, sağlıklı beslenme modelini kapsayan ve yaşam alışkanlıklarımızın çevre üzerinde en etkili olduğu konulardan biri olan beslenme boyutunda etkinliğini de kontrol altına almak adına sağlıklı beslenme modeline farklı bir bakış açısı kazandıran bir modeldir. Bu modeli incelediğinizde genel beslenme önerilerinin ve sizlerin besin tercihlerinin çevreye olan etkinliği hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Hem kendi sağlığınızı hem de dünyamızı korumanın güzel bir yolu, kısaca. Bir göz atmanızı tavsiye ederiz.
Sağlıklı ve zinde günler dileriz
Diyetlif
