Saç Sağlığı ve Beslenme İlişkisi

Besinler aracılığıyla aldığımız vitaminler ve mineraller çeşitli metabolik olaylarda önemli bir role sahiptirler. Bu bileşiklerin eksikliğinde veya fazlalığında bazı sistemik bulgulara ek olarak deri, mukoza, saç ve tırnak bulguları da görülebilir.

Kıllar, kemik iliğinden sonra bedenimizde en hızlı gelişen dokudur. Dolayısıyla saçları üreten kıl follikülleri, bu yoğun biyosentez aktivitesi için kaloriye, proteinlere, eser element ve vitaminlere ihtiyaç duymaktadır. Enerjinin, yapı taşlarının, metabolik yolların düzenli işlemesi için gerekli olan element ve vitaminlerin eksikliği, hastanın saçlarının dökülmesine neden olacak, saç hastalığını tetikleyecek, ya da hastalığı tedaviye dirençli kılacaktır. Dolayısıyla saç gelişiminin hem kalitesi hem miktarı bireyin beslenmesiyle yakından ilişkilidir. Saçları dökülen hasta değerlendirilirken, 3-4 ay öncesine kadar beslenme alışkanlıkları sorgulanmalıdır.

1. Enerji

Kıl follikülü yüksek mitoz hızını idame ettirebilmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjiyi ağırlıklı olarak karbonhidratlardan sağlar. Düşük kalorili diyet alındığında, follikül ihtiyaç duyduğu enerjiyi aminoasitlerden sağlamaya çalışır. Dolayısıyla hem enerji hem yapı taşları azalmış olur. Saçlar incelir, kolay kırılır, yoğunluğu azalmış olarak görülür.

2. Proteinler

Kılın kimyasal yapısının %80’nini keratin adlı protein oluşturur. Dolayısıyla, proteinlerin eksik alımında, kan albümini düşmeden saçlar etkilenir. Saçlar matlaşır, kolayca ele gelir, Saçlar yumuşak hissedilir, ama elastikiyeti kaybolmuştur.

3. Demir

Vücudumuz için en önemli minerallerden biridir. DNA, RNA ve protein sentezinde rolleri vardır ve saç foliküllerinde bulunan DNA’ların yapımında görevlidir. Yetersiz demir alımı ve eksikliği, uzun vadede saç dökülmesine yol açabilir. Dolayısıyla kanda anemi görülmeden çok önce saçlarda dökülme görülebilir.

4. Çinko

Bu mineral, saçların uzaması için gerekli iki süreç olan protein sentezinde ve hücre bölünmesinde etkilidir. Et, balık, yumurta, baklagiller, koyu yapraklı yeşillikler, kabuklu yemişler, tohumlar ve kepekli tahıllar, iyi demir ve çinko kaynağıdır. Halk arasında, saç dökülmesi nedenleri arasında ilk akla gelen çinko eksikliği olsa da, bugüne kadar çinko ile saç dökülmesi arasında ikna edici veriye rastlanmamıştır.

5. Biotin

B₇ vitamini olarak da bilinen biotin, vücudun enerji sisteminde rol oynar. Eksikliği çok sık görülen bir durum değildir ama ortaya çıktığında, saç dökülmesine yol açabilir. İnce ve kırılgan saç ile tırnak nedenidir. Biotin eksikliğinin diğer belirtileri arasında, kronik yorgunluk, kas ağrısı, kramp, el ve ayaklarda karıncalanma sayılabilir. Çok sigara içen bireyler, hamile kadınlar, sindirim sistemi rahatsızlıkları yaşayanlar, biyotin konusunda diğerlerine göre daha şansız olabilir. Ayrıca antibiyotik gibi bazı ilaçların uzun süre kullanımı da biotin eksikliğine yol açabilir.

6. Niasin

Saç sağlığı için önemli vitaminlerden biridir. Alopesi, saçların küçük lekeler halinde döküldüğü bir durumdur ve niasin eksikliğinin belirtisidir. Niasin açısından zengin gıdalar arasında et, balık, süt ürünleri, tam tahıllar, baklagiller, kabuklu yemişler, tohumlar ve yapraklı yeşillikler bulunur.

7. Esansiyel yağ asitleri (EYA)

Esansiyel yağ asitleri, saç büyümesi ve bakımı için gereklidir. Ceviz, keten tohumu, chia tohumu ve semizotu gibi besinlerde bulunur.

Özet olarak,

• Mevsiminde meyve ve sebze tüketimi,
• B vitaminleri özellikle B6, biotin, inositol, folik asit, magnezyum, kükürt ve çinko,
• Hücresel yenilenmeyi sağlayan A vitamininden zengin domates, karpuz, havuç,
• Biotin, süt, yumurta, domates, greyfurt, badem, marul ve karnabahar,
• Kırmızı ette bulunan demir ve çinko da saç, tırnak ve cilt sağlığı için vazgeçilmez.
• Demir eksikliği olanlarda saç kökleri yeterince beslenmediği için dökülme yaşanabilir, tırnaklarda kırılma görülebilir.
• Somon, saçı güçlendirir ve parlaklığını arttırır (w-3); ayrıca cildin su seviyesini dengeler, tırnakları güçlendirir (B₁₂).
• Yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak ve lahana gibi sebzeler, A, B, C vitaminleri ve çinko bakımından çok zengin bir içeriğe sahiptirler.
• Tohumlu sebzeler demir, biotin ve protein bakımından zenginlerdir. Mercimek ve barbunya bu grubun içindedir ve mutlaka beslenme düzeninize dâhil etmeniz gereken sebzelerdir. Fasulyeler içlerindeki biotin de bunların büyüme ve gelişme hızına katkıda bulunur.
• Yulaf ezmesi, buğday, tam tahıllı pirinç ve filizler vb. içinde büyük oranda, saça ve cilde zarar veren serbest radikalleri uzaklaştırmaya yarayan antioksidan vardır. Yulaf ezmesinin içindeki silika, saçın sağlıklı ve güçlü uzamasına yardımcı olan harika bir mineraldir.
• Kuruyemişler selenyum bakımından zengindir, selenyum da saç derisinin sağlığını iyileştirmeye yarar.
• Biber florin ve silisyum içerir.
• Soğan, saçın güçlü ve canlı olmasını sağlar.

Sağlıklı ve zinde günler dileriz

Diyetlif