Gözdem Başarır İphar Moringa bitkisi nedir? Besleyici özellikleri nelerdir?
Moringa bitkisi, dünyanın birçok ülkesinde yetiştirilen, hem kendisinin, köklerinin, tohumlarının ve yapraklarının kullanıldığı bir bitkidir. Ana vatanı Asya, Orta Doğu ve Afrika ülkeleri olup, uzun zamandır tedavi edici ve hastalıkların gelişimini önleme amacıyla hem modern tıpta hem de geleneksel tıpta yer almaktadır. Moringa bitkisinin bazı tedavi edici etkileri ve besleyici özellikleri yapılan çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Bu yazımızda moringa bitkisinin tüketim amaçları, etkinliği, güvenlik düzeyi ve olası yan etkilerinden bahsedeceğiz.
Moringa bitkisi, özellikle tohumu, yaprakları, kabuğu ve çiçekleriyle yüksek besleyici özellik göstermektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda yüksek mineral, vitamin, aminoasitler ve biyoaktif bileşik içeriği dikkat çekmiştir.
Moringa bitkisi, A vitamini, B kompleks vitaminleri, C vitamininden zengin ve metiyonin, triptofan, lizin ve sisteinamino asitlerinin iyi kaynağıdır, ayrıca bitkisel besinlerde görülen yetersiz esansiyel amino asit içeriğine sahi p olma özelliği Moringa için geçerli değildir. Bitkinin yaprağının içerdiği A vitamini havuçtan 4 kat, ıspanaktan 20 kat fazladır. C vitamini içeriği açısından da iyi bir kaynak olduğu bilinen portakaldan daha yüksek miktarda içermektedir. Moringa bitkisi, ayrıca Ca ve Mg’un zengin kaynağıdır.
Moringa bitkisinden elde edilen moringa tozunun besinsel içeriği değerlendirildiğinde 5-8 gram tozun 1-3 yaşındaki bir çocuğun günlük protein gereksiniminin yaklaşık %14’ünü, demir minerali gereksiniminin %23’ünü ve kalsiyum gereksiniminin %40’ını karşıladığı gözlemlenmiştir. 30 gram Moringa tozunun ise sağlıklı bir yetişkin kadının günlük kalsiyum ve demir gereksinimini karşıladığı gözlemlenmiştir.
Özetle, Moringa bitkisi içerdiği protein, vitamin, mineral ve yüksek miktardaki biyoaktif bileşik sayesinde besinsel gereksinimlerin karşılanması ve biyoaktif bileşikler sayesinde bazı kronik hastalıkların tedavisi veya önlenmesinde rol alabilecek kıymetli bir besindir.
Moringa bitkisi hangi hastalıkların tedavisinde veya önlenmesinde etkin rol alabilir?
Yapılan çalışmalar sonucunda moringa bitkisinin anti-diyabetik, anti-mikrobiyotik, karaciğer koruyucu, anti-inflamatuvar, anti-kanser, anti-hipertansif, kardiyovasküler sağlığı koruyucu, DNA hasarını önleyici etkinlikleri gözlemlenmiştir.
Anti-diyabetik etkinlik, içeriğindeki rutin, kuersetin ve kaempferol adlı polifenollerin yardımıyla kan glukoz seviyesini düzenleyici etkinlik göstererek oluşturmaktadır. Ayrıca antioksidan etkinlik göstermesi sayesinde hücre kaybını önleme konusunda da etkin olabilmesi özellikle Tip 2 diyabet tedavisinde önemli fayda sağlamaktadır.
Anti-hipertansif etkinlik, Moringa yaprakları arjinaz, anjiyotensin dönüştürücü enzim gibi bazı enzimlerin etkinliklerini azaltarak kan basıncının daha stabil kalmasını sağlayabilmektedir. Moringa çayının ise kolesterol seviyesini düşürücü, kan yağlarının seviyesini düzenleyici etkinlik gösterdiği gözlemlenmiştir.
Karaciğer koruyucu etkinlik, kuersetin gibi biyoaktif bileşik içeriği ve alkalin fosfataz, alanintransaminaz gibi spesifik enzimlerin etkinliklerini düzenlemede etkendir. Bu etkinlikler ve antioksidan özellikleri sayesinde karaciğer fonksiyonlarını rahatlatır ve karaciğerin hasar görmesini önler.
Anti-kanser etkinlik, kanser süreçleri küçük hücre hasarıyla başlar. Moringa bitkisi, özellikler kökündeki besinsel maddeler hücre hasarını önleyerek kanser gelişimini engeller. Özellikle moringa tohumunda yer alan yağ asitlerinin de hücre hasarını engellemede etkin olduğu bilinmektedir.
Moringa bitkisinin tüketimi konusundaki güvenilirlik nedir, konu hakkında yapılan çalışmalar neler söylüyor?
Moringa hakkında yapılan çalışmaların derlemesini yaparak bilimsel açıdan ele alan, NutritionandFoodScience dergisinde 2020 yılında yayınlanan güncel bir sistematik derlemede Moringa bitkisinin toksisitesi tartışılmıştır. Yapılan birçok çalışmada farklı dozlar belirtilse de genel olarak Moringa bitkisinin düşük toksik etkinliğe sahip olduğu ifade edilmektedir.
Yapılan bir insan çalışmasında 20 mg/kg’dan daha yüksek Moringa yaprağı ekstraktınıntoksik etkinlik gösterebileceği ifade edilmiştir. Yapılan bir başka hayvan çalışmasında ise 60 gün boyunca verien 1500 mg/kg dozun toksik etki gösterebildiği ifade edilmiştir, buna bağlı olarak yüksek toksik etkinliğin beklenmediği de eklenmiştir.
Besin güvenliği konusunda yapılan çalışmalarda kullanılan ekstraktların, zenginleştirilmiş besinlerin toksik etkinlik göstermeyecek düzeyde içeriğe sahip olduğu bu nedenle Moringa bitkisinin kullanımının yüksek düzeyde güvenli ürünler arasında yer almasına karar verilmiştir. Ancak, uzun süreçli çalışmaların verileri yetersiz olması nedeniyle uzun süre aşırı tüketim önerilmemektedir.
Ayrıca, Moringa bitkisi vücutta birçok metabolik yolağı etkileyebilmektedir bu nedenle ilaç etkileşimi söz konusu olabilir. Bu nedenle tüketilmeden önce mutlaka doktora danışılmalıdır.
Moringa bitkisinin yan etkileri olarak da gastrointestinal sistemde istenmeyen etkinlikler rapor edilmiştir. Ayrıca rahim kasılmalarını etkileyen bir besin olduğu için gebelik döneminde kullanımı erken dönemde düşüklere neden olabilmektedir.
Sağlıklı ve zinde günler dileriz
Diyetlif
