Ayşegül Üney Hem bir hormon hem de bir vitamin olan D vitamini, vücudumuzda önemli görevlerde de yer almaktadır. Kanser ise giderek artan bir prevelansa sahip ciddi bir hastalıktır. Peki kanser ve D vitamini arasında herhangi bir bağlantı olabilir mi? Kanserden korunma da D vitaminin etkisi var mıdır?
D vitamini aslında nedir?
D vitamini,yağda eriyen aynı zaman da cildin güneşten gelen ultraviyole ışığına maruz kalmasıyla birlikte kolesterolden sentezlenebilen steroid yapıda bir hormondur. Vücudumuz da kalsiyum, fosfat minerallerinin emilimi arttırırken, kemiklerde gerekli mineralleşmeyi arttırarak kemiklerin, büyüme-gelişme-yeniden şekillenmesi için gerekli olan bir vitamindir. D vitaminin vücutta aktif olabilmesi içinse sadece D vitamini reseptörü VDR adı verilen bir reseptöre bağlandığında aktifleşir.
D vitaminin besinsel kaynakları nelerdir?
En iyi kaynakları, karaciğer ve morina balığı, sardalya ve somon gibi yağlı balıklardır. Ayrıca yumurta sarısı, havyar, tereyağı, D vitamini ile zenginleştirilmiş süt ve margarinler ile peynirlerde de orta ve düşük D vitamininin besinsel kaynaklarıdır.
Yaş gruplarına göre günlük alınması gereken D vitamini gereksinimleri:
- 1-70 yaş: 15 mcg/gün
- 70+ yaş: 20 mcg/gün
- Gebelik dönemi: 15 mcg/gün
- Emzikli kadınlar: 15 mcg/gün
Kanserin tanımı
Kanser, vücuttaki hücrelerin genetik değişmesi sonucun da farklılaşması, hızlı ve kontrolsüz çoğalarak dokulara yayılması, kan ve lenf damarlarında metastaz yaparak gelişen ve yaşamı tehdit edeni tedavi ve bakımında ilerleyen teknolojiye rağmen sık görülen, yaşam kalitesini kötü etkileyen ve ölüme neden olabilen önemli bir patolojik ve kronik hastalıktır.
D Vitamini ve Kanser İlişkisi Nedir?
D vitaminin antikanserojen etki mekanizmalarına bakıldığında, hücre farklılaşmasının arttırması, hücre çoğalması,metastazı ve anjiyogenezi inhibe etmektir. Bu etkilerinin ortaya çıkabilmesi içinse serum vitamin D düzeyi 30 ng/mL -150 ng/ml arası olup bunun için gerekli D vitamini dozu günlük ise 1000 IU’dir. Ayrıca günlük 1000- 1500 IU alımının kanser gelişim riskinde %30-50 azalttığı söylenmektedir.
Ancak D vitaminini aktifleşmesi için gerekli olan VDR, kanserli hücreleri sonucunda yapısında bozulmalar ve işlevini yerine getirememe sebebiyle D vitaminin anti-kanser etkilerini yerine getiremediği de görülmüştür. Bazı çalışmalarda da D vitamini alımının kanser insidansından çok kanser mortalitesinde azalmaya yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.
Kanser Türlerine göre D vitamini-kanser ilişkisi :
- Pankreas, akciğer ve prostat kanseri ile D vitaminiyle ilgili çalışmalarda net sonuçlar bulunamamış.
- Cilt kanserinde, iyi bir D vitamini olan güneşin ciltte yanıklar oluşturabileceği, bu durumun da cilt kanseri için ciddi bir risk oluşturabildiği için saatlerde yeteri kadar, kontrollü ve uyarılara uygun şekilde maruz kalmak gerektiği önerilmektedir.
- Meme kanseri ile D vitamini arasında; hayatları boyunca yeterli D vitamini alımının kanser riskini azalttığı, ancak menopoz sonra dönem alınan D vitaminin meme kanseri riskini azalttığına dair net bir sonuç bulunamamış.
- Kolon kanseri ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda D vitaminin kolon kanserine koruyucu olduğu görülse de daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
- Yapılan göğüs, yumurtalık, prostat ve diğer kanserlerin gelişimine karşı D vitaminin koruyucu rolü olduğu bildirilmektedir.
- D vitamini düzeyi ile lenf, böbrek ,over, endometrium, mide, özofagus kanseri arasında ilişki bulunamamıştır.
- Ayrıca yapılan bazı çalışmalarda yüksek seviyede D vitamini alımının kanser türlerinin riskini arttırabiliyor olabileceği iddia edilmiştir.
Sonuç olarak;
D vitamininin kanser riskiyle ilişkili olduğu düşünülse de; hangi dozlarda yararlı, hangi dozlarda zararlı, hangi kanser türlerinde etkili bilinmemektedir.Bu yüzden kanserden korunmak adına bilinçsizce D vitamini kullanımı kullanılmamalıdır. Günlük alınması gereken D vitamini miktarı gıdalar ile sağlanması mümkün değildir. Takviye kullanımı ve miktarı için kan tetkikleri ile mutlaka hekimler tarafından belirlenmeli ayrıca hekimlerin belirlediği düzenli periyotlarda takviye alınmalıdır.
Sosyal medya yazısı:
Kanser teşhisi günümüzde giderek artmaktadır. Peki kanserden korunmak adı altında D vitamini takviyesi alınmalı mı? Kanser çeşitlerine göre D vitaminin etkisi var mı? Gelin bu sorulara birlikte cevap bulalım…
Kaynakça
- Aksu, B. M. & Sarıyer, E. T. (2020). Kolorektal Kanser ve D Vitamini . Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi , 4 (2) , 39-44 . DOI: 10.29228/JOHSE.2
- Ünlü, A. , Kırca, Ö. , Öğretmen, İ. , Duman, O. & Özdoğan, M. (2016). D Vitamini ve Kanserden Korunma . Akdeniz Tıp Dergisi , 2 (2) , 51-54 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/akd/issue/67015/1047067
- Duman, İ. & Ün, İ. (2019). Sekosteroit hormon olarak D vitamini ve kanser ilişkisi . Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi , 9 (1) , 19-29 . DOI: 10.31020/mutftd.456806
- TANYILDIZ H, YAVUZ G, ÜNAL E, DİNÇASLAN H, TAÇYILDIZ N (2019). Tanı Anında Vitamin D Eksikliği Saptanan Kanser Hastalarının Vitamin D Düzeyleri ve Vitamin D Eksikliği Etiyolojilerinin Araştırılması. Van Tıp Dergisi, 26(1), 24 – 28. 10.5505/vtd.2019.37232
- WHO cancer fact sheet updated February 2018
- %0 Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi Anti-Kanser Etkiler Işığında D Vitamini ve Kanser %A İsmail Mücahit Alptekin %T Anti-Kanser Etkiler Işığında D Vitamini ve Kanser %D 2017 %J Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi %P 1309-470X-1309-5994 %V %N 2 %R %U
